Amsterdam is bij uitstek de plek waar mensen elkaar ontmoeten om samen leuke dingen te gaan doen. De stad draait erop, maar juist die belangrijke functie wordt door de gedeeltelijke lockdown bijna onmogelijk gemaakt, om de oplopende besmettingscijfers een halt toe te roepen.

Vooral voor de 8000 horecazaken in Amsterdam is het een klap. Toch benadrukt burgemeester Femke Halsema dat zij geen enkele schuld hebben aan de opleving van het virus. “Deze gedeeltelijke lockdown is geen straf, want vele kroegbazen en restauranthouders hebben er alles aan gedaan om besmettingen te voorkomen,” zegt zij. 

“Maar de essentie van horeca is dat je elkaar ontmoet en daar zitten nou juist de risico’s die we als overheid moeten terugdringen.” Het overleg met de horeca en de cultuursector wordt geïntensiveerd, om perspectief te bieden op betere tijden. “We hebben creatieve ideeën nodig om na vier weken zo snel mogelijk weer te heropenen.”

Grote gezinnen

Voor de bevolkingsgroepen die hard worden getroffen door het virus komt extra aandacht. “Preventieteams van de GGD zijn aanwezig in Nieuw-West en Zuidoost, en in verschillende talen wordt verteld over de besmettingsrisico’s, bijvoorbeeld via bussen die door deze wijken rijden,” zegt Halsema. 

Overigens heeft hun afkomst hier niet mee te maken, maar wel hun positie in de stad, zegt zij. “We weten uit onderzoek dat in deze wijken veel mensen wonen die kleinbehuisd zijn, grote gezinnen hebben met banen waarbij ze veel in contact komen met mensen en vaak mantelzorgen, die daardoor een groter risico op besmetting lopen. Dat is dus een sociaal probleem, geen etnisch probleem.”

Moedeloosheid

Halsema herkent zich in het terneergeslagen gevoel bij het kijken van de persconferentie van premier Mark Rutte, waarin hij de gedeeltelijke lockdown aankondigde die woensdagavond om 22.00 uur ingaat. “De lockdown in het voorjaar was vreselijk, maar moest gebeuren, daar was bijna iedereen het over eens. Nu hangt er een somberte over de maatregelen heen, daar gaan we weer, die moedeloosheid voel ik ook. Maar het kan niet anders, want de ziekenhuisopnames lopen enorm op.”

Anders dan tijdens de afgelopen persconferenties hamerde Rutte op handhaving, om de aangescherpte regels effect te laten hebben. Die verantwoordelijkheid ligt bij de gemeenten, maar zal volgens Halsema moeilijker zijn omdat de urgentie nu minder wordt gevoeld. “In het voorjaar zagen we elke dag beelden van Italiaanse ziekenhuizen met zieke mensen in de gangen. Dat veroorzaakte angst, maar veel mensen denken nu dat het niet erg is om corona te krijgen. Ik snap wel dat mensen deze zomer laconieker werden, omdat het aantal ziekenhuisopnames beperkt bleef. Maar iedereen moet zich realiseren: alleen als we ons gedisciplineerd aan de regels houden, kunnen we de stad herstarten.”

Gemeentelijke handhavers, met de politie als ondersteuning, zijn de afgelopen maanden onafgebroken bezig geweest met handhaving. Maar nu zal ook de politie weer actief meehelpen met het waarschuwen en zo nodig beboeten van mensen die geen afstand houden, zegt Halsema. “We zullen strikter gaan handhaven, de coronamaatregelen komen weer helemaal vooraan te staan.” 

Ook tegen feestjes binnenshuis wordt zo veel mogelijk opgetreden. Volgens Halsema is het melden van (geluids)overlast daarbij behulpzaam omdat dit agenten de bevoegdheid geeft om meteen te controleren of men zich wel aan de coronaregels houdt. 

Royale steun

Extra hulp van het kabinet bij de handhaving komt er niet. Halsema ziet liever dat Den Haag de strengere maatregelen vergezeld laat gaan van royale steun voor de meest getroffen sectoren. “Zeker hier, waar de klap zo hard aankomt, moet de steun voor bedrijven en zzp’ers meeademen met de maatregelen. We houden in de gaten of dit gebeurt.”

Financieel gezien kan de gemeente niet veel meer doen. Ondernemers hebben al 50 miljoen euro lastenverlichting gekregen, waaronder 17 miljoen euro extra steun voor de culturele sector. Amsterdam moet hard bezuinigen om de begroting sluitend te krijgen. “We hadden gehoopt op kleine golfjes in het najaar, maar we zullen er allemaal aan moeten wennen dat we dit nog een hele tijd bij ons gaan dragen.”