Według danych Głównego Urzędu Statystycznego mediana wynagrodzeń w Polsce wynosi 6 tys. 856 zł 75 gr. To znaczy, że połowa Polaków zarabia przynajmniej tyle, a druga połowa — poniżej tej kwoty.

Ekonomiści z Instytutu Niemieckiej Gospodarki w Kolonii uznali, że zarobki na poziomie 2,5-krotności mediany kwalifikują do grona najlepiej zarabiających. Z kolei między 80 a 150 proc. mamy do czynienia z klasą średnią. Pomiędzy tym jest jeszcze tzw. wyższa klasa średnia.

Postanowiliśmy pójść tą ścieżką i sprawdzić, gdzie najłatwiej o przynależność do miana bogatych, a gdzie trudno nawet o załapanie się do grupy "średniaków".

Najpierw progi graniczne (brutto):

• między 5 tys. 485 zł 40 gr a 10 tys. 285 zł 13 gr — klasa średnia,
• między 10 tys. 285 zł 13 gr a 17 tys. 141 zł 88 gr — podwyższona klasa średnia,
• powyżej 17 tys. 141 zł 88 gr — klasa wyższa, czyli najbogatsi.

Informatyk, górnik czy finansista?

Do naszej analizy wykorzystaliśmy dane dotyczące struktury wynagrodzeń Polaków, które GUS publikuje co miesiąc. Pojawiają się one z sześciomiesięcznym opóźnieniem, przez co najnowsza dostępna paczka danych dotyczy sytuacji z października 2024 r. Prezentujemy je w poniższej tabeli. Co istotne, podane kwoty to nie średnia, a mediana, czyli wartość środkowa, dzieląca grupę na pół.

Branża Mediana wynagrodzeń brutto ogółem Mediana wynagrodzeń brutto mężczyzn Mediana wynagrodzeń brutto kobiet Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 5847.26 5864.36 5819.95 Przemysł, w tym: 6778.64 7237.95 5949.60 - Górnictwo i wydobywanie 10422.61 10655.69 8334.77 - Przetwórstwo przemysłowe 6544.04 7000.00 5827.80 - Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę 9828.99 10059.15 9157.88 - Dostawa wody; gospodarowanie ściekami               i odpadami; rekultywacja 6630.00 6668.58 6499.00 Budownictwo 4637.79 4436.50 6108.97 Handel; naprawa pojazdów samochodowych 5479.00 5999.82 5251.24 Transport i gospodarka magazynowa 7183.22 7186.33 7176.13 Zakwaterowanie i gastronomia 4342.32 4355.00 4335.81 Informacja i komunikacja 11000.00 12465.19 9453.36 Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 9594.77 12010.00 8692.00 Obsługa rynku nieruchomości 6402.53 6490.00 6344.05 Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 7770.00 8366.54 7493.50 Administrowanie i działalność wspierająca 4886.41 4795.36 5007.74 Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne 8115.00 8150.00 8056.55 Edukacja 7774.16 8026.30 7709.18 Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 8131.27 8583.34 8072.40 Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 6358.29 6496.48 6260.43 Pozostała działalność usługowa 5270.00 5400.00 5200.98

Co widać już na pierwszy rzut oka? Choćby to, że zarobki w Polsce bardzo mocno różnią się w zależności nie tylko od położenia geograficznego, ale przede wszystkim od branży. Różnice pomiędzy poszczególnymi gałęziami gospodarki sięgają ponad 100 proc. Przykład? W górnictwie czy informatyce mediana wynosi ponad dwa razy tyle, co w budowlance, gastronomii i hotelarstwie czy handlu.

Nietrudno więc zgadnąć, w których sektorach najłatwiej o miano bogacza. Z naszej analizy wynika m.in., że do tego grona należy:

• między 10 a 20 proc. górników,
• blisko 20 proc. informatyków,
• blisko 20 proc. finansistów.

W tym ostatnim przypadku mowa jednak tylko o mężczyznach. W branży finansowej dysproporcje w zarobkach są bardzo widoczne i mediana dla mężczyzn wynosi ponad 12 tys. zł, podczas gdy wśród kobiet jest to ok. 8,7 tys. zł.

Zobacz także: Wyjątkowe 24 powiaty w Polsce. Tu wydarzył się "cud płacowy"

Spora grupa bogatych znajdzie się też w energetyce (ponad 10 proc. pracowników branży zarabia ponad wspomniane wyżej 17,1 tys. zł miesięcznie brutto) oraz w opiece zdrowotnej (niespełna 10 proc.).

Klasa średnia w branżach

W praktycznie w każdej z wymienionych branż wejście do klasy średniej następuje praktycznie z automatu. Należy do niej ponad 90 proc. pracowników w branży wydobywczej, energetycznej, informatycznej, finansowej i ubezpieczeniowej. Do tego ponad 80 proc. przedstawicieli administracji publicznej oraz ochrony zdrowia i niewiele mniej pracowników oświaty, a także naukowców.

Na drugim biegunie są sektory, w których dominują pracownicy średnio wykwalifikowani. Najgorzej jest w budowlance oraz gastronomii i hotelarstwie. Tu mediana wynagrodzeń brutto wynosiła w październiku odpowiednio 4,6 i 4,3 tys. zł brutto miesięcznie. To mniej niż od stycznia 2025 r. wynosi płaca minimalna.

Oznacza to mniej więcej tyle, że aż 70 proc. pracowników branży gastronomicznej i hotelarskiej może tylko pomarzyć o przynależności do klasy średniej. W budowlance jest to niewiele mniej. W przypadku administracji jest to niespełna 60 proc., a w handlu — niemal dokładnie połowa.

W środku stawki znajdziemy natomiast transport, branżę nieruchomości, kulturę oraz przetwórstwo przemysłowe i gospodarkę komunalną.

Jak liczymy? Metodologia

Do tej pory przy wyliczaniu klasy średniej i wyższej posługiwaliśmy się głównie definicją OECD. Mówiła ona o tym, że "średniakiem" jest każdy z zarobkami od 75 do 200 proc. mediany wynagrodzeń netto, a wszystko, co powyżej, to już "bogacz".

Przy większych gospodarstwach domowych obliczenia wymagają już użycia specjalnego wzoru, w którym łączny dochód gospodarstwa domowego dzielony jest przez pierwiastek z liczby członków rodziny. To dość skomplikowane.

Ekonomiści z Kolonii do sprawy podchodzą nieco inaczej. Założyli oni, że klasa średnia to osoby z pensją netto na poziomie od 80 do 150 proc. mediany, a bogaty jest ten, kto zarabia przynajmniej 250 proc. mediany wynagrodzeń na danym obszarze.

Skąd zaś dane dotyczące tego, ile proc. pracowników łapie się do konkretnej grupy? Z publikacji GUS dotyczących tzw. decyli wynagrodzeń. Pokazują one, ile zarabia kolejno: 10, 20, 30, 40 proc. społeczeństwa. I tak do 100 proc.

Wyciągnęliśmy średnią z ostatnich kilku miesięcy, którą potem przyłożyliśmy do danych z podziałem na branżę.

W ten sposób wyszło nam, że 80 proc. Polaków zarabia przynajmniej 69 proc. mediany. A 20 proc. z nas może liczyć na 151 proc. mediany. A do klubu 10 proc. najlepiej zarabiających należą ci, którzy mają 195 proc. mediany.

Zobacz także: Jest gorzej, niż zakładał czarny scenariusz. Tak wymiera Polska