Het Kremlin kondigde woensdagochtend aan dat Dmitriëv mogelijk nog deze week naar de Verenigde Staten trekt voor een ontmoeting met Steve Witkoff, de speciale gezant van president Donald Trump, die de voorbije weken al twee keer een bezoek bracht aan Russisch president Vladimir Poetin.

Dmitriëv is de baas van het Russische staatsinvesteringsfonds RDIF en werd in februari door Poetin aangesteld als speciaal gezant ‘voor internationale economische en investeringssamenwerking’. Hij onderhandelde al meerdere keren met Witkoff, wat begin februari onder andere al leidde tot de vrijlating van de Amerikaanse leraar Marc Fogel, die sinds 2021 in een Russische cel zat voor het bezit van marihuana. De vrijlating werd toen gezien als een eerste stap in de dooi van de Amerikaans-Russische relaties.

Het gaat om het eerste bezoek van zo’n belangrijke Russische diplomaat sinds het begin van de oorlog in Oekraïne in februari 2022. Dmitriëv zou zelfs tijdelijk van de Amerikaanse sanctielijst zijn gehaald, waar hij sinds het begin van de invasie in 2022 op stond, om een visum te kunnen krijgen voor de VS.

Officieel is het doel van Dmitriëvs bezoek aan Witkoff en mogelijke andere leden uit Trumps entourage niet bekend. Tegen de Russische krant Izvestia zei Dmitriëv deze week nog dat Amerikaanse bedrijven al interesse hebben getoond in mogelijke projecten in Rusland.

Kirill Dmitriëv, Poetins gezant ‘voor internationale economische en investeringssamenwerking’ die met de Amerikanen onderhandelt.REUTERS

Ruis wegwerken

Maar allicht zal Dmitriëv ook pogingen ondernemen om de ruis weg te werken die de laatste dagen op de Amerikaans-Russische lijn is ontstaan. Want waar zowel Oekraïne als Europese leiders al weken voor waarschuwen, lijkt nu ook in het Witte Huis steeds meer door te dringen: Poetin heeft helemaal geen zin in snelle vrede en sleept op alle mogelijke manieren met de voeten.

Dinsdag was het aan onderminister van Buitenlandse Zaken Sergej Rjabkov om die boodschap over te brengen. “Hoewel we de oplossingen voorgesteld door de Amerikanen zeer ernstig nemen, kunnen we ze in hun huidige vorm niet aanvaarden”, zei hij in een interview. Zonder de ‘grondoorzaken’ van de oorlog aan te pakken, heeft het volgens Rjabkov geen zin om vrede te sluiten.

Afgelopen weekend zou er zowel in het Witte Huis als in het ministerie van Buitenlandse Zaken druk overlegd zijn over de Russische weerstand tegen de Amerikaanse pogingen een staakt-het-vuren dichterbij te brengen, zeggen twee hoge bronnen aan persbureau Reuters. Een akkoord over een algemene wapenstilstand zou voor de zomer al niet meer te verwachten vallen, laat staan een duurzaam vredesbestand.

‘Heel erg boos’

De gesprekken vormen mogelijk een reden waarom Trump zondag verklaarde dat hij “heel erg boos” is op Poetin. Zonder akkoord “over het stoppen van het bloedvergieten in Oekraïne” denkt Trump eraan Rusland economisch te treffen met sancties op olie, zei hij. Al voegde hij er meteen aan toe dat hij die stap enkel zou nemen “als ik zou denken dat het de schuld van Rusland is” en dat hij nog altijd “een hele goede relatie” met Poetin heeft.

Volgens CNN zou Trump zich achter gesloten deuren steeds meer afvragen of Poetin wel te vertrouwen valt, en zou zijn geduld stilaan opraken.

Er is effectief “een diepe frustratie over de Russische regering en hoe ze de onderhandelingen aanpakken”, bevestigde de woordvoerder van de Amerikaans Nationale Veiligheidsraad, James Hewitt, dinsdag. “President Trump heeft duidelijk gemaakt dat hij secundaire sancties zal opleggen aan alle olie uit Rusland als ze geen ernstige pogingen ondernemen om dit conflict tot een vreedzaam einde te brengen.”

Nieuw sanctiepakket

Een groep van 50 Amerikaanse senatoren – 25 Republikeinen en 25 Democraten – diende begin deze week in een zeldzaam geval van samenwerking over de partijgrenzen heen zelfs een voorstel in voor extra sancties indien Rusland “weigert te goeder trouw te onderhandelen”. Hun wetsvoorstel zou ook 500 procent invoerrechten heffen op goederen uit landen die Russische olie, gas en uranium kopen.

“De sancties zijn klaar en zullen overweldigende steun vanuit beide partijen krijgen”, aldus de senatoren. “De heersende opvatting in de Senaat is dat Rusland de agressor is en dat deze afschuwelijke oorlog, evenals de agressie van Vladimir Poetin, onmiddellijk moet eindigen en niet herhaald mag worden”, legden de wetgevers uit.

‘Combinatie van ongeduld en tikkeltje frustratie’

Dat Trump het stilaan gehad heeft met Poetin laat ook de Finse president Alexander Stubb uitschijnen. Die ging afgelopen weekend samen met Trump golfen op diens landgoed in Florida. De twee bespraken ook de oorlog, en Stubb zei achteraf dat hij bij Trump “een combinatie van ongeduld en een tikkeltje frustratie” zag. “Als er een slinger was tussen vertrouwen en wantrouwen, dan hebben de Russische activiteiten van de voorbije weken bewezen dat we meer richting de wantrouwenkant bewegen”, aldus Stubb.

De Finse president argumenteerde dat er nood is aan een deadline voor een staakt-het-vuren en schoof 20 april als datum naar voren. “Ik denk dat we nood hebben aan een kolossale hoeveelheid sancties indien de Russen het staakt-het-vuren niet naleven.”

Trump (l.) en Stubb tijdens hun potje golf in Mar-a-Lago afgelopen weekend.via REUTERS

Economische wurggreep

Voor Kiev betekent de Amerikaanse frustratie over Rusland niet dat het land nu maar heeft toe te kijken hoe Trump en Poetin elkaar in de haren vliegen. Cruciaal in de hele discussie staat nog altijd het economische akkoord dat de VS willen afsluiten met Oekraïne, maar dat in Kiev en daarbuiten als erg controversieel wordt gezien.

Het voorstel dat de Amerikanen aan Oekraïne hebben voorgelegd zou de facto neerkomen op een economische wurggreep voor het land. Kiev wil het akkoord daarom graag aanpassen, maar de vraag is hoe ver Trumps geduld ook hier rijkt. Hij voorspelde begin deze week “grote, grote problemen” als Zelensky het akkoord niet ondertekent.