Przeprowadzony wiosną 1969 r. lot był częścią operacji o kryptonimie Cień Żebraka, w ramach której amerykańskie samoloty wywiadowcze monitorowały kanały komunikacyjne między krajami bloku wschodniego. Takie loty rutynowo wykonywano również w pobliżu Korei Północnej i nic nie wskazywało na to, że misja samolotu Lockheed EC-121M Warning Star zapisze się w książkach historii jako najbardziej tragiczne zdarzenie z udziałem samolotu wojskowego Stanów Zjednoczonych w czasie całej zimnej wojny.
Amerykański samolot rozpoczął swoją misję o godz. 7 rano i otrzymał kod wywoławczy Deep Sea 129. Na pokładzie znajdowało się 31 osób pod dowództwem Jamesa Overstreeta, w tym dziewięciu kryptografów znających język rosyjski i koreański. Misja była prosta – wykonać lot w pobliżu granic Korei Północnej oraz Związku Radzieckiego monitorując kanały komunikacyjne i następnie wrócić do bazy w Japonii. Overstreet otrzymał też jasny rozkaz, aby nie zbliżać się do Korei Północnej na odległość mniejszą niż 90 km, samolot miał więc cały czas przebywać w bezpiecznej, neutralnej strefie lotów międzynarodowych.
Na zdjęciu wnętrze samolotu EC-121D wraz z pracującą grupą szyfrantów
>> Zobacz także: Europa 80 lat po II wojnie światowej. Jej arsenał musi budzić respekt
Problemy Deep Sea 129 zaczęły się o godz. 12.34 czasu lokalnego, gdy amerykańskie i południowokoreańskie radary wykryły start dwóch północnokoreańskich myśliwców MiG-21, co jeszcze nie wzbudziło większych obaw po stronie centrum dowodzenia misją, tym bardziej że o godz. 13.00 z pokładu amerykańskiego samolotu nadszedł meldunek, w którym załoga raportowała o normalnym przebiegu misji. Minęło kolejne 21 minut i godz. 13.21 koreańskie MiGi zniknęły z radarów i pojawiły się na nich ponownie o godz. 13.37, już w znacznie bliższej odległości od samolotu USA. Ten ruch o wiele bardziej zaniepokoił już kontrolę lotów, do maszyny wysłano więc komunikat, że może być ona celem ataku koreańskich myśliwców. Dowódca, James Overstreet, przyjął informację do wiadomości i zarządził koniec misji oraz powrót do bazy. Niestety, EC-121 nie miał większych szans, by uciec przed wrogiem poruszającym się z prędkością ponaddźwiękową. O godz. 13.47 sygnatury radarowe wszystkich trzech konstrukcji zbiły się więc w jeden punkt, a dwie minuty później Deep Sea 129 całkowicie zniknął z radarów, po tym, jak został zniszczony przez koreańskie samoloty. Co tak naprawdę wydarzyło się w powietrzu i dlaczego MiG-i zaatakowały samolot USA? Tego nie wiemy, szczegóły ataku nigdy nie zostały bowiem ujawnione.
W każdym razie rekcja północnokoreańskich władz na działania ich pilotów była bardzo szybka. Wojsko postawiono w stan podwyższonej gotowości, a dwie godziny później tamtejsze media poinformowały o zestrzeleniu samolotu USA, twierdząc, że naruszył on przestrzeń powietrzną ich kraju. Jeśli chodzi o Amerykanów, ci najpierw wysłali w miejsce zdarzenia dwa myśliwce F-106 Delta Dagger, a o 14.44 najwyższe władze w USA, w tym prezydent Nixon i doradca ds. bezpieczeństwa Henry Kissinger, otrzymały wiadomość o zniszczeniu ich maszyny. Biały Dom był totalnie zaskoczony całym zdarzeniem i właściwie nikt nie potrafił wyjaśnić, dlaczego do niego doszło.
EC-121 w towarzystwie samolotów F-104
Po pierwszym szoku Amerykanie zaczęli zastanawiać się, jak odpowiedzieć na atak. Na liście potencjalnych reakcji znajdowały się takie opcje, jak:
Ten ostatni scenariusz, zakładający uderzenie pociskami z głowicą jądrową o sile 30 kiloton, przedstawił szef połączonych sztabów gen. Wheeler, ale jednocześnie zauważył, że taka operacja zapewne spotka się z uderzeniem odwetowym. Henry Kissinger zauważył więc, że być może trzeba będzie użyć taktycznej broni jądrowej o mniejszej sile. Był to jednak tylko jeden z kilku scenariuszy rozważanych przez Biały Dom, ale, co może dziś wręcz szokować, ostatecznie Amerykanie w ogóle nie zareagowali na atak północnokoreańskich myśliwców! Głównym powodem braku reakcji miały być problemy logistyczne i komunikacyjne z siłami Pentagonu na Pacyfiku, a także brak wiarygodnych informacji o położeniu północnokoreańskich wojsk, które miałaby być celem ataku. Gdy w końcu przezwyciężono te problemy, na reakcję było już po prostu za późno.
Prezydent USA Richard Nixon
Kissinger i Nixon byli rzekomo zażenowani całą sytuacją, a Kissinger tak opisywał później działania Białego Domu:
Nasze postępowanie w trakcie kryzysu związanego z zestrzeleniem EC-121 było przejawem słabości, dezorganizacji i niezdecydowania.
Korei Północnej ostatecznie upiekło się więc zniszczenie samolotu US Navy, nigdy nie poznaliśmy też przyczyny jego zestrzelenia. Nie zmienia to faktu, że jest to na pewno jeden z bardziej wstydliwych epizodów w historii amerykańskiej armii i jednocześnie jedno z najdziwniejszych wojskowych zdarzeń z czasów zimnej wojny.
If you often open multiple tabs and struggle to keep track of them, Tabs Reminder is the solution you need. Tabs Reminder lets you set reminders for tabs so you can close them and get notified about them later. Never lose track of important tabs again with Tabs Reminder!
Try our Chrome extension today!
Share this article with your
friends and colleagues.
Earn points from views and
referrals who sign up.
Learn more