“Waarom slaapt mijn 76-jarige man zo veel?”, vraagt een lezeres (72) zich af. “Is het wel verstandig om overdag dutjes te doen?” Zelf heeft ze onrustige en korte nachten. “Valt daar nog iets aan te doen?”

Vooropgesteld, zegt longarts-somnoloog bij het Nederlands Slaapinstituut Lisette Venekamp, varieert de slaap per persoon heel sterk. “De meeste mensen slapen gemiddeld zes tot acht uur, maar er zijn er ook voor wie vier of vijf uur per nacht voldoende is. En sommigen hebben juist negen tot tien uur nodig.” Of je nu langer of korter slaapt dan gemiddeld, maakt volgens Venekamp niet uit: begin je uitgerust aan de dag en heb je voldoende energie om je normale activiteiten te doen, dan kun je ervan uitgaan dat je nachtrust voldoende was.

Uit verveling indommelen

Gaat iemand ineens meer slapen, dan kan dat een fysieke, psychische of medische oorzaak hebben, zoals slaapapneu. Maar het kan ook te maken hebben met veranderingen in een levenssituatie. “Ik zie vaak mensen die bijvoorbeeld gaan verhuizen en door alle stress ontzettend moe worden. Dus het hoeft niet altijd een medisch probleem te zijn.”

Merkt de lezeres dat haar man aanzienlijk meer slaapt dan vroeger, ga dan even naar de huisarts. “Tenzij er veranderingen zijn die hun tol eisen, die komen op hogere leeftijd vaak harder aan dan wanneer je 20 of 30 jaar bent.”

Mensen op oudere leeftijd gaan soms meer slapen overdag omdat ze minder meekrijgen van wat er om hen heen gebeurt. Ze krijgen minder prikkels waardoor ze van verveling in slaap dommelen. “Op een gegeven moment kom je op een leeftijd waarop je merkt dat je lichaam steeds meer behoefte krijgt aan middagdutjes. Middagdutjes zijn een hele natuurlijke en gezonde behoefte. Doe je 20 à 30 minuutjes een dutje en voel je je daarna energieker? Prima, alleen maar gezond. Maar ga niet uren slapen want dat gaat ten koste van je nachturen.”

Ook zijn er juist studies die aangeven dat ouderen de neiging hebben iets minder te slapen in de nacht, stelt Venekamp. “Maar het is niet een heel groot verschil met halverwege het leven, het zijn geen uren.”

Maak je niet druk ’s nachts

Naarmate je ouder wordt, verandert je slaappatroon sowieso: de slaap wordt minder diep en ook vaker onderbroken. “Ouderen slapen vaker in twee of drie delen met een wakkere periode tussen die slaapperiode in.” Ze verzekert dat vaker wakker liggen helemaal niet verkeerd is. Wel is het belangrijk dat je rustig kan wakker liggen. Maak je daar dus vooral niet druk over, want daar krijg je juist slaapproblemen van.

Het is volgens Venekamp prima om een half uur ontspannen wakker te liggen. “Lukt dat ontspannen nou niet zo goed, ga dan wat lezen, puzzelen, muziek luisteren of een rustig televisieprogramma kijken”, tipt ze.

“Merk je dat de slaperigheid terug is, ga dan ook weer je bed in. Maar als je gewoon prima een half uurtje wakker kunt liggen zonder dat je je daar zorgen om maakt, dan hoef je je bed niet uit. Het is maar net hoe groot jij het probleem maakt. Vaak helpt het wel als mensen zich realiseren dat het normaal is dat in de loop van het leven de slaap wat verandert.”

Heb je last van het wakker liggen, houd dan de vuistregel aan dat je niet veel langer op bed zou moeten liggen dan dat je daadwerkelijk slaap nodig hebt.